دَا ژِبُۆ وَه بِێژِمْ اَزْ

شێخ عبدالرحمن ئاقتپي (روحي)

 

هَيْ وَرِنْ يَارُ و بِرَا جَارَكْ ژِمِنْ كِنْ يَكْ سُؤَالْ

دَا ژِبُۆ وَه بِێژِمْ اَزْ آٰثَارِێ تَعْبُ و سُوئِێ حَالْ

حَالَكِي شِدَّتْ قَوِي تِێدَامَه رُۆزُ و شَبْ مُقِيمْ

تَابِوَقْتِێ فَجْرِێ صَادِقْ مِنْ فِغَانُ و نَالَه نَالْ

نَارِێ هِجْرَا تَه لِسَرْ مِنْ زِێدَه غُرْبَتْ آٰهُ و آٰهُ

چَنْدِ زَحْمَتْ كِێشِمْ اَزْ فِرْقَتْ لِمِنْ بُو يَه كَمَالْ

اَخْتِيَارَكْ پِشْتِ كُوزْ بُو مَه ژِهِجْرَا دِلْبَرِێ

صَدْ هَزَارْ سَالَه بِچَاڤَانْ نَدْيَه مِنْ يَارِێ شَپَالْ

دِێ چِسَانْ نَالٖينْ نَكِمْ آٰهَانْ نَكِێشِمْ رُۆزُ و شَبْ

نَمْلَه ئِى اَضْعَفْ چَوَانْ اَرْضُ سَمَاكِتْ اِحْتِمَالْ

ژَانْ دِدِتْ دِلْ بَا جَگَرْ صُوتَا لِمِنْ سِينَه وْ هِنَاڤْ

جُمْلَه اَعْضَا دَرْدِى دَارِنْ تِيكْ كِتَابِنْ اَيْ هَڤَالْ

شُبْهِێ يُوسُفْ زٖيرِێ زَنْدَانْ مَامَه مَحْبُوسُ و حَزِينْ

قَطْ نَگُو جَارَكْ زُلَيْخَايِێ چِه حَالَه بِێ مَجَالْ

چَنْدْ هَزَارَانْ فِكْرِێ تِينْ قَلْبِێ مَلُولِێ غَمْ زَدَه

غُرْبَتُ و رَاهِێ بَعِيدُ و هِجْرِێ مَحْبُوبِێ دَلَالْ

نَارِێ مُوسَى مِنْ لَدُنْ اِيسَا ژِشَوْقَا دِلْبَرِێ

نُورِێ وَادِڕ اَيْمَنِێ بُو دَرْ جَگَرْ مِنْ اِشْتِعَالْ

دِلْبَرِێ بَالَا قِيَامَتْ گَرْ نَبِينِمْ دَرْ بِهِشْتْ

يَكْ قَدَمْ گَرْ دَيْنِمْ اَزْ اَيْ دِل مُحَالَه صَدْ مُحَالْ

مُبْتَلَا اَيُّوبِێ وَشْ بُو مَه دِهِجْرَا دِلْبَرِێ

عِرْقُ و اَعْصَابِمْ ژِهَڤْ وَرْيَانَه نَابِنْ اِنْتِقَالْ

چَنْدِ جَارِنْ بِێ عَدَدْ دَرْبوُ تَه ئِى هِجْرَانِى تَه

وَك زَرِێ خَالِصْ عِيَارٖي سَرْ مَحَكْ اَزْ بُو مَه قَالْ

قَالِێ بُو مَه گَازُ و چَاكُوچُ و نَفَّاخُ و كُورَه نَارْ

يَكْ نَظَرْ وَقْتِێ كُو دَامِنْ شَنْگِى شَوْقَا چَاڤْ غَزَالْ

شُعْلَه دَارِمْ سَرْتَسَرْ آٰتَشْ دِبَارِتْ مِنْ ژِآٰهْ

بِێ دُو اَبْرُوِێ هِلَالِمْ دِلْ مِه بُو كُويِێ زَغَالْ

نَاگِهِێ سَلْمَا خَوه اَيْ دِلْ ڕَشْ بِپُوشَه مَأْتَمِى

هِيسْتِرِێ خُونٖينْ بِبَارِنْ دُورْ كَتِى وَقْتِى وِصَالْ

آٰرَزُ و مَنْدِێ تَمَه اَيْ شَاهِێ تَخْتِێ دِلْبَرِێ

زِيدَه سَوْدَا دَارِمْ اَزْ وَكْ تَشْنَه ئِێ آٰبِێ زَلَالْ

يِكْ گَدَايِێ دَرْگَهِێ عَالِي مَه اَيْ جَانِێ جِهَانْ

سَالُ ومَه گَرْدَنْ كَچِمْ بُو شَوْقِێ ديٖدَارِى جَمَالْ

غَرْقَه ئِێ گَرْدَابِێ حَرْمَانِمْ خَدَارَا هِمَّتِێ

آٰهُ و فَرْيَادِێ مَه دَا خَلْقِێ جِهَانْ يَكْسَرْ مَلَالْ

وَالضُّحَى وَاللَّيْلِ وَرْدِێ سَرْزَبَانِێ مِنْ مُقِيمْ

چُونْ ژِاَوَّلْ وَجْهِێ تَه ثَانِي دِزَانِمْ زُلْفُ و خَالْ

چَنْدِ بِێ اِنْصَافُ و رَحْمِێ شَفْقَتَكْ نَاكِي لِمِنْ

بَخْشِ يَكْ دَرْدَارِێ تَه جَانُ و دِلُ و صَدْ مُلْكُ و مَالْ

يَارِێ مِنْ گِرْتِى غَضَبْ آٰڤِێتِمَه پَاشْ كُوهِێ قَافْ

بِيمُ و اُمِّيدَه تَجَلَّي سَرْمَه اَزْ پَرْدَا جَلَالْ

آٰهُوِێ وَحْشِيٖ مُدَامْ لِێدَا ژِنِيڤَا قَلْبُ و دِلْ

مِنْ نِزَانِي مُرْغِێ جَانِێ مِنْ بِكَا گُلْ بِتْ عِقَالْ

خُسْرُوِێ خُوبَانْ كَرَمْ يَخْسِيرِێ چَشْمِێ ڕَشْ بَلَكْ

عُشْرِێ مِعْشَارِێ بَيَانْ نَاكِنْ هَزَارَانْ قِيلُ و قَالْ

وَصْفِێ دَرْدِێ عِشْقِێ دِلْبَرْ چُونْ مُفَصَّلْ نَابِتِنْ

"ڕُوحِيَا" مُجْمَلْ تَه گُۆ لِێكِنْ بِكَه طَيِّێ مَقَالْ

 

Da Ji Bo We Bêjim Ez

Şêx ‘Ebdurrehmanê Axtepî (Rûhî)

 

Hey werin yar û bira carek j imin kin yek sual

Da ji bo we bêjim ez asarê te’b û sûî‘hal

 

‘Halekî şiddet qewî tê da me roz û şeb muqîm

Ta bi weqtê fecrê sadiq min fîğan e nale nal

 

Narê hîcreta li ser min zêde ğurbet ah û ah

Çendî ze‘hmetkêşim ez fîrqet li min bûye kemal

 

 İxtîyarek puştî kuz bûme ji hîcra dîlberê

Sed hezar sal e bi çavan nedye min yarê şepal

 

Dê çisan nalîn nekim ahan nekêşim roz û şeb

Nemleê ed‘ef çewan erz û sema kin î‘htîmal

 

Jan didit dil ba ceger sûta li min sîne hinav

Cumle e’da derdîdar in têk kebab in ey heval

 

Şubhê Yûsûf zîrî zindan mame me‘hbûs û ‘hezîn

Qet nego carek Zuleyxayê çi ‘hale bê me‘hal

 

Çend hezaran fikrî tên qelbê melûlê ğemzede

Ğûrbet û rahê be‘îd û hicrê me‘hbûbê delal

 

Narê Mûsa mîn ledûn Îsa ji şewqa dîlberê

Nûrê wadî eymenê bû der ceger min îştî‘al 

 

Dîlberê bala qiyamet ger nebînim der bihişt

Yek qedem ger deynim ez ey dil mu‘hal e sed mu‘hal

 

Mubtela Eyyûbê weş bûme di hîcra dîlberê

‘İrq û ‘isyanim ji hev werya ne nabin întîqal

 

Çendî carin bê ‘eded derbû tehê hîcranî te

Wek zerê xalis ‘eyarê ser me‘hel ez bûme qal

 

Qalî bû me gaz û çakûç û nefax û kûre nar

Yek nezer weqtê ku da min şengê şewqa çav ğezal

 

Şu’ledar im ser te ser ateş dibarit min ji ah

Bê du ebrûyÊ hîlal im dil mi bû koyê zeğal

 

Nagihê selma xwe ey dil reş bi poşe me’temê

Hêstirê xwînê bibarin dûrketî weqtê wîsal

 

Arezûmendê te me ey şahê textê dîlberê

Zêde sewdedar im ez wek teşnehê abê zelal

 

Yek gedayê dergehê ‘alî me ey canê cîhan

Sal û meh gerdenkeçim bû şewqê dîdarê cemal

 

Ğerqeê gîrdabê ‘hîrman im Xuda ra himmete

Ah û feryadê me da xelqê cehan yekser melal

 

Wed-dû‘ha wel-leylî wirdê ser zebanê min muqîm

Çun ji ewwel wechê te sanî dizanim zulf û xal

 

Çendi bê însaf û re‘hmê şefqetek nakî li min

Bexşîyek der darê te can û dil û sed milk û mal

 

Yarê min girtî ğedeb avêtime paş kohê Qaf

Bîm û ummîd e tecellî ser me ez perda celal

 

Ahûwê we‘hşî mudam lê da ji nîva qelb û dil

Min nizanî murğî canî min bikagul bit ‘îqal

 

Xusrûwê xûban kirim yexsîrê çeşmê reşbelek

‘Uşrê mî’sarê beyan nakin hezaran qîl û qal

 

Wesfê derdê ‘işqê dîlber çun mufessel nabitin

“Rûhîya” mucmel te go lêkin bike teyyê meqal